Uống nước nhớ nguồn là gì? Giải thích câu tục ngữ chủ đề nghị luận xã hội

Câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” xuất phát từ quan niệm của người Việt Nam về tình cảm biết ơn và tôn trọng những người đã giúp đỡ và cho chúng ta những giá trị quý báu trong cuộc sống. Từ ngữ này mang ý nghĩa rằng chúng ta không chỉ nên cảm ơn những người đã giúp đỡ mình mà còn cần phải tôn trọng và bảo vệ những giá trị văn hóa, lịch sử và môi trường tự nhiên mà chúng ta đang sử dụng.

“Uống nước” trong câu tục ngữ này thể hiện việc sử dụng những tài nguyên và giá trị được cung cấp cho chúng ta như một hành động bình thường hàng ngày. “Nhớ nguồn” thể hiện việc nhớ đến nguồn gốc của những giá trị đó và tôn trọng những người đã tạo ra chúng.

Ý nghĩa của câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” là nhắc nhở mọi người không chỉ cảm ơn và biết ơn những người đã giúp đỡ mình mà còn cần phải tôn trọng và bảo vệ những giá trị quý báu mà chúng ta đang sử dụng. Chúng ta cần nhớ lại những nguồn gốc của những giá trị đó và cảm nhận giá trị thực sự của chúng. Từ đó, chúng ta có thể trân trọng và bảo vệ những giá trị đó để truyền lại cho thế hệ sau.

Dàn ý giải thích câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn

Mở bài

Dẫn dắt, giới thiệu câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”.

Thân bài

1. Giải thích

– Nghĩa đen:

“Uống nước”: uống, hưởng dòng nước mát.
“Nguồn”: nơi khởi đầu của dòng nước.
=> “Uống nước nhớ nguồn”: Khi được uống, hưởng dòng nước mát thì hãy nhớ tới nơi khởi đầu cho ta dòng nước đó.

– Nghĩa bóng:

“Uống nước”: hưởng những thành quả, thành tựu mà người khác tạo ra.
“Nhớ nguồn”: Nhớ tới những người đã tạo ra thành quả đó.
=> “Uống nước nhớ nguồn”: Con người cần biết ơn, ghi nhớ những người đã giúp đỡ hoặc tạo ra thành quả để mình được hưởng.

2. Dẫn chứng

– Câu chuyện “Cây khế”: Chim thần ăn khế của anh nông dân nghèo nên đã đền ơn anh bằng cách chở anh tới đảo lấy vàng. Từ đó, vợ chồng anh ta sống ấm no, thoát cảnh nghèo khổ.

– Bác Hồ từng dạy: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Câu nói đó thể hiện thái độ trân trọng, biết ơn đối với những hy sinh của thế hệ trước mà cụ thể là vua Hùng để từ đó rút ra trách nhiệm của bản thân, của thế hệ sau với tương lai đất nước.

– Hiện nay, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đền ơn đáp nghĩa tới những bà mẹ Việt Nam anh hùng nhằm ghi nhận những hy sinh lớn lao của họ cho nền độc lập nước nhà.

3. Liên hệ bản thân

– Tích cực rèn luyện bản thân về cả thể lực và trí lực, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, vững chắc.

– Phê phán những con người không biết trân trọng cuộc sống, lãng phí thành quả sức lao động của người khác.

Kết bài

Khẳng định giá trị tốt đẹp của đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.

Giải thích câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”.

Những câu tục ngữ là lời khuyên quý giá cho mỗi người về một bài học nào đó. Cũng như câu: “Uống nước nhớ nguồn” nhắc nhở mỗi chúng ta về tấm lòng biết ơn trong cuộc sống.

Xét về nghĩa đen, “uống nước nhớ nguồn” được hiểu là khi hưởng dòng nước mát thì hãy nhớ tới nơi khởi đầu đã cho ta dòng nước đó. Nhưng ý nghĩa của câu tục ngữ không chỉ dừng lại ở đó mà giá trị đạo lí kết tinh ở nghĩa bóng. “Uống nước” ở đây nên được hiểu là hưởng những thành quả, thành tựu mà người khác tạo ra và “nhớ nguồn” chính nhớ tới những người đã tạo ra thành quả đó. Câu tục ngữ muốn khuyên nhủ con người về tấm lòng biết ơn.

Sự biết ơn luôn cần thiết trong cuộc sống. Không chỉ đối với con người, mà ngay cả loài vật cũng có được điều đó. Câu chuyện về con hổ có nghĩa là một ví dụ điển hình. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. Một đêm nọ bà nghe tiếng gõ cửa, mở cửa nhìn ra không thấy ai, bỗng nhiên có một con hổ lao tới cõng bà đi. Ban đầu bà rất hoảng sợ. Tới nơi, hổ đực cầm tay bà và nhìn hổ cái, nhỏ nước mắt. Bà nhìn kĩ hổ cái như có cái gì động đậy, biết ngay là hổ sắp sinh. Bà đỡ Trần liền giúp đỡ hổ cái đẻ con. Hổ đực tặng bà một cục bạc và tiễn bà về nhà. Nhờ có số bạc đo mà năm ấy mất mùa đói kém bà mới sống được.

Lại một câu chuyện nữa kể về người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem. Thì ra một con hổ trắng đang bị mắc xương, bác liền giúp nó gỡ chiếc xương ra giúp hổ. Sáng sớm hôm sau, bác tiều thức dậy đi ra cửa thì thấy một con nai chết nằm ở đó. Hơn mười năm sáu bác tiều chết, khi chôn cất con hổ ngày nào bỗng xuất hiện trước mộ nhảy nhót. Mọi người thấy vậy chạy mất, từ xa họ nhìn thấy con hổ dụi đầu vào quan tài, gầm lên, chạy vài vòng quanh quan tài rồi đi. Con vật còn có lòng biết ơn, vậy còn với con người?

Dân tộc Việt Nam vốn giàu truyền thống tốt đẹp. “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” đã được thể hiện trong cuộc sống hàng ngày. Các cuộc viếng thăm các thương binh, liệt sĩ – những người đã đóng góp một phần cuộc sống cho sự nghiệp giải phóng đất nước của dân tộc. Hay vào ngày 20 tháng 11 – ngày Nhà giáo Việt Nam, học sinh dành tặng cho thầy cô giáo những bó hoa tươi thắm. Hoặc đôi khi có thể chỉ là lời cảm ơn hết sức đơn giản của con cái đối với ông bà, cha mẹ… Dù là hành động nhỏ bé hay lớn lao, thì tất cả đều thể hiện được sự biết ơn của người thực hiện.

Khi học cách biết ơn, có nghĩa là bạn biết cách trân trọng những gì mình đang có. Chính vì vậy, cần phải tránh xa thái độ vô ơn, bội bạc. Đặc biệt là học sinh – những chủ nhân của đất nước phải luôn cố gắng học tập nâng cao kiến thức, rèn luyện đạo đức, bởi đó là hành động cụ thể nhất để thể hiện lòng biết ơn.

Qua đây, câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” quả là một lời khuyên ý nghĩa. Lòng biết ơn sẽ giúp chúng ta sống có ích hơn. Hãy phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.